Yoksulluk Nafakası Nedir?
Türk hukukunda dört çeşit nafaka vardır bunlar; yoksulluk, tedbir, iştirak ve yardım. Yoksulluk nafakası Türk Medeni Kanununun 175. maddesinde düzenlenmiştir buna göre;
“Boşanma yüzünden yoksulluğa düşecek taraf, kusuru daha ağır olmamak koşuluyla geçimi için diğer taraftan malî gücü oranında süresiz olarak nafaka isteyebilir.”
Kanun maddesinden anlaşılacağı üzere yoksulluk nafakasının şartlardan biri boşanma yüzünden yoksulluğa düşme tehlikesi geçirmek ya da yoksulluğa düşmektir. Yüksek mahkeme Yargıtay yoksulluk kavramını her somut olaya göre değerlendirmektedir. Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun yerleşmiş içtihatlarında; yeme, giyinme, barınma, sağlık, ulaşım, kültür, eğitim gibi bireyin maddi varlığını geliştirmek için zorunlu ve gerekli görülen harcamaları karşılayacak düzeyde geliri olmayanların yoksul olarak kabul edilmesi gerektiğini değerlendirmiştir. Talep edebilmenin bir diğer şartı kusur faktörüdür. Talep edenin diğer tarafa göre kusurunun daha ağır olması durumunda nafakaya hükmedilemez. Bu şartlar sağlandığı takdirde karşı tarafın mali gücü oranında talep eden taraf nafaka alabilecektir. Tedbir ve iştirak nafakasından farklı olarak tarafların bu konu hakkında bir talepte bulunmuş olmaları gereklidir. Talepte bulunmadıkları sürece hakim re’sen yoksulluk nafakasına hükmetmez.
Yoksulluk Nafakasının Süresi Nedir?
Yoksulluk nafakası kanunun lafzında yazdığı gibi süresiz olarak hükmedilir, ancak alacaklının evlenmesi ya da taraflardan birinin ölümü durumunda kendiliğinden kalkar. Mirasçıların nafaka ödenmesini talep etme hakkı olmadığı gibi sağ kalan tarafa nafaka ödemekle de yükümlü değillerdir. Yoksulluğun ortadan kalkması, nafaka alacaklısının evlenme olmadan fiilen evliymiş gibi başka birisi ile yaşaması ve haysiyetsiz hayat sürmesi durumunda mahkeme kararı ile kaldırılabilir.
Yoksulluk Nafakasını Kim Talep Edebilir?
Yukarı paragrafta maddeye atıf yaparak yazdığımız gibi yoksulluk nafakasını boşanma sebebiyle yoksulluğa düşecek eş talep edebilir. Yani kanun maddesi kadın-erkek ayrımı yapmadan her iki tarafa da yoksulluk nafakası alma hakkı tanımıştır. Nafakanın temel amacı zenginlik değil, boşanma neticesinde eşlerin geçimini sağlayabilmesi için öngörülmüş bir düzenlemedir. Talepte bulunan eş diğer eşe göre daha az kusurlu yada hiç kusurlu olmamalıdır.
Yoksulluk Nafakasının Talebinde Zamanaşımı Nedir?
Türk Medeni Kanunu madde 178’e göre; “Evliliğin boşanma sebebiyle sona ermesinden doğan dava hakları, boşanma hükmünün kesinleşmesinin üzerinden bir yıl geçmekle zamanaşımına uğrar”. Bu madde gereği bir dava ile nafaka talep edildiği takdirde bir yıllık zamanaşımı süresine dikkat edilmelidir.